Goede hulp heeft oog voor verschillen

Bron : MIND Magazine

https://mindplatform.nl/media/6348/download/_MIND%20MAGAZINE%20DEF.pdf?v=1

Diversiteit

Psychische klachten kunnen iedereen overkomen: mannen en vrouwen, jong en oud, mensen met én zonder migratie-achtergrond. In de aanpak van die klachten is het belangrijk om oog te hebben voor de verschillen tussen mensen. Een vrouwenhart werkt bijvoorbeeld anders dan dat van een man. Bij de aanpak van mentale problemen is het niet anders: iedereen is anders en het is belangrijk om oog voor die verschillen te hebben en te houden. Zodat iedereen snel de juiste vorm van hulp en ondersteuning krijgt.

Vrouwen hebben meer last van depressies bij mannen komt autisme vaker voor.  Zomaar twee ‘beweringen’ over mentale klachten en  aandoeningen, waar een heel verhaal achter schuilgaat. “Zijn vrouwen echt vaker depressief, of uiten de klachten bij mannen zich anders?”, vraagt Katinka

Hellweg, projectmedewerker bij MIND, zich af. “Hetzelfde geldt voor autisme. Daarvan weten we inmiddels dat we bij vrouwen vaak de signalen missen en ze daardoor een andere, verkeerde, diagnose krijgen. Er is veel meer kennis nodig over gender en sekseverschillen bij mentale problemen.”                                                                                       Katinka Helleweg

Meer kennis, meer begrip

Hetzelfde speelt in de begeleiding en ondersteuning van mensen met een migratie-achtergrond. De ‘Nederlandse manier’ van zorgen of helpen is lang niet altijd de beste manier om deze doelgroep

de optimale steun te geven. Mine Özalp- Durmaz werkt als praktijkondersteuner ggz in een huisartsenprakrijk in de Utrechtse wijk Kanaleneiland. In de wijk wonen relatief veel mensen met een

migratie-achtergrond. ”Ik ben zelf van Turkse komaf en veel mensen vinden het fijn dat ik hun culturele achtergrond begrijp. Bij de aanpak van psychische klachten kan dat een belangrijke rol spelen. Zo had ik bijvoorbeeld een jonge Turkse vrouw met burn-outachtige klachten. De familie stond steeds op de stoep om te komen helpen. Maar dat wilde deze vrouw helemaal niet. Het

afwijzen van familie ligt heel gevoelig in onze cultuur, dan doe je niet. Een Nederlander zou misschien zeggen ‘Nu even niet, ik heb tijd voor mezelf nodig’, maar in de Turkse cultuur kan dat echt niet. Ik weet hoe dat werkt en kan mensen daarom goed adviseren en tips geven die aansluiten bij hun cultuur.”

Bewust zijn

Bij veel mensen speelt bij het bespreken van mentale gezondheid en psychische klachten herkenning en  gelijkwaardigheid een grote rol. In sommige gevallen speelt de achtergrond of sekse van de hulpverlener ook een rol. Katinka Hellweg: “Ongeveer een derde van de mensen heeft liever een behandelaar van de dezelfde sekse.

Bijvoorbeeld bij trauma na misbruik door iemand van het andere geslacht kan iedereen zich goed voorstellen dat een vrouw graag door een andere vrouw geholpen wil worden, of een man door een man. Maar laten we ook niet vergeten dat veel mensen zich niet identificeren als man of vrouw, denk aan non-binaire of intersekse personen. Ook hiervoor moeten we meer aandacht hebben in de zorg en ondersteuning voor mensen met een psychische kwetsbaarheid. Sekse en gender moeten bespreekbare onderwerpen zijn.”

Beter aansluiten

Mine Özalp-Durmaz merkt het belang van oog hebben voor verschillen dagelijks in de praktijk. “Ik spreek niet alleen Turkse mensen, ook mensen met andere culturele achtergronden komen hier. Bij Nederlandse hulpverleners zouden ze wellicht eerder afhaken. De taal is soms een barrière en ze zijn vaak bang voor afwijzing van niet westerse normen en waarden. Er is ook niet veel vertrouwen in het Nederlandse systeem: als iemand vertelt dat hij of zij wel eens schreeuwt tegen een van de kinderen, gaat dat gepaard met angst dat de kinderen worden weggehaald. Bij mij durven ze dan toch eerder hun verhaal te doen, terwijl ik ook meldingsplicht heb als ik huiselijk geweld vermoed. En dat zeg ik ze ook. Maar ik kan ze ook aanspreken op het gedachtengoed van de islam, waarin geweld absoluut niet acceptabel is.” Een van de meest zichtbare eff ecten van weinig begrip van culturele verschillen, ziet Mine terug in het aantal mensen dat vanuit de specialistische ggz wordt terugverwezen naar de huisarts, met het stempel ‘onbehandelbaar’. ‘Ik ben ervan overtuigd dat je ook met deze groep verder kunt komen als je meer kennis hebt van hun achtergrond. Het vermogen van hulpverleners om aan te sluiten bij de wereld van deze mensen schiet soms gewoonweg tekort. Dat begint al in woordgebruik en benadering. Als je met iemand die de taal niet goed beheerst begint over ‘zelfregie en doelen stellen’, dan kom je niet in verbinding of contact.”

Willen weten

Hoe moet of kan het dan beter? “Het begint bij het zien van de hele mens en het stellen van open vragen”, denkt Katinka Hellweg. “Bewustwording en kennisvergroting kunnen helpen. Dat betekent ook dat je je bewust wordt van je eigen identiteit en voor oordelen op het gebied van sekse en gender en op het gebied van culturele diversiteit. Alleen dan ben je in staat iemand beter te begrijpen. Dan kun je hulp bieden waar men daadwerkelijk iets aan heeft. “Als praktijkondersteuner probeer ik nieuwsgierig te blijven”, vertelt Mine. “Doe geen aannames, maar stel vragen.

Het risico dat je weerstanden voelt bij aspecten uit iemands cultuur ligt altijd op de loer. Het is de kunst om daar vandaan te blijven en mensen te helpen binnen die context. Vraag, probeer te begrijpen en vraag door. Psychische nood en hulp zijn vaak taboe en zelf steun regelen bij vrienden of familie durven de mensen meestal niet. Ik hoop van harte dat ik meer ervaringsdeskundigen uit de doelgroep kan vinden, die willen helpen anderen te ondersteunen met een luisterend oor, of een verhaal over een vergelijkbare ervaring. Als ik dat kan organiseren, kan ik mensen met elkaar in contact brengen en ze zo nog beter helpen.”

Gender & ggz

Om oog voor verschillen tussen mannen en vrouwen op de kaart te zetten en te houden is de Alliantie Gender & GGZ opgericht. MIND maakt daar deel van uit. Te weinig aandacht voor sekse en genderverschillen binnen de geestelijke gezondheidszorg kan leiden tot onjuiste diagnoses en ontbreken van (tijdige) passende zorg. De alliantie is een samenwerkingsverband van het hele ggz-veld, waarin cliënten, hulpverleners, ggz-professionals en wetenschappers vertegenwoordigd zijn. Om de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg te verbeteren wil de Alliantie meer aandacht voor sekse- en genderdiversiteit. Op de werkvloer, maar ook in het onderwijs en onderzoek. Zodat meer mensen sneller passende zorg krijgen.

Voormeer informatie kijk op www.womeninc.nl

No responses yet

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *